Het is belangrijk de navel van het veulen te ontsmetten met jodium,
direct na de geboorte.

Artritis betekent letterlijk ontsteking van het gewricht. De oorzaak van die ontsteking kan steriel (schoon) zijn of infectieus. Een voorbeeld van een steriele artritis is bijvoorbeeld een aandoening van de knie bij de Shetlander. Bij deze pony’s komt een verplaatsing van de knieschijf, ofwel patella luxatie, vrij veel voor. Dit kan leiden tot een chronische irritatie van het kniegewricht, wat weer kan leiden tot artritis. Door langdurige overbelasting van een gewricht kan deze irritatie ook ontstaan, dit geeft dan ook een steriele artritis. Bij een infectieuze artritis spelen bacteriën een rol.

Deze laatste aandoening komt helaas nogal eens voor bij jonge veulens. Pasgeboren veulens, die onvoldoende biest binnen hebben gekregen of biest van onvoldoende kwalitieit, lopen een groter risico. Een veulen krijgt normaal via de biest stoffen (IgG) binnen voor een goede weerstand. Bij een verlaagde weerstand zijn veulens vatbaarder voor infecties. Daarnaast lopen veulens met een ontstoken navel of een leknavel (wanneer er nog urine druppelt via de navel) ook een verhoogd risico. Via de navel kunnen bacteriën de bloedbaan van het veulen binnendringen en zo een artritis veroorzaken. Het is daarom belangrijk om tijdens de eerste levensweken van het veulen de navel goed in de gaten te houden. Daarnaast kunnen bacteriën ook via de longen en de darmen de bloedbaan betreden. Een andere route van een bacterie om bij het gewricht te komen is direct via de huid bij een wond rondom het gewricht.

Wanneer een bacterie via de bloedbaan of direct via een wond in het gewricht is gekomen gaat deze zich vermeerderen. Het lichaam van het veulen reageert hierop met een ontstekingsreactie. Ontstekingscellen produceren stofjes die het kraakbeen van het gewricht aantasten. Dit kan al binnen twee dagen na het ontstaan van de ontsteking plaatsvinden. Wanneer er niet wordt ingegrepen zal uiteindelijk ook het onderliggende bot aangetast worden.

Het gewricht wordt warm, pijnlijk en gezwollen. Het veulen gaat ook kreupel lopen, maar hoeft niet altijd koorts te hebben. In welke mate het veulen kreupel is, hangt af van welk gewricht is aangedaan en hoe lang het proces al aan de gang is. Men kan aannemen dat een kreupel veulen met koorts altijd een gewrichts- of een bot infectie heeft, totdat het tegendeel bewezen is. In dit geval moet zo snel mogelijk contact met een dierenarts opgenomen worden.

Het gewricht wordt warm, pijnlijk en gezwollen. Het veulen gaat ook kreupel lopen, maar hoeft niet altijd koorts te hebben. In welke mate het veulen kreupel is, hangt af van welk gewricht is aangedaan en hoe lang het proces al aan de gang is. Men kan aannemen dat een kreupel veulen met koorts altijd een gewrichts- of een bot infectie heeft, totdat het tegendeel bewezen is. In dit geval moet zo snel mogelijk contact met een dierenarts opgenomen worden.

Een dierenarts zal het veulen onderzoeken en bloed afnemen. Eventueel worden er röntgenfoto’s gemaakt en een gewrichtspunctie genomen. Het bloed van het veulen wordt onder andere gecontroleerd op het antilichaam IgG (immunoglobuline G). Dit stofje krijgt het veulen normaal via de biest binnen en zorgt voor een goed afweersysteem. Zodra dit te laag blijkt te zijn, is het zaak om niet alleen het gewricht te behandelen maar ook het afweersysteem een handje te helpen. Dit kan men doen door het veulen een plasma infuus te geven. In dit plasma-infuus zit een hoge concentratie aan antilichamen.

Dit veulen heeft al aantasting van
het spronggewricht door artritis.

Een veulen met duidelijk gezwollen gewrichten

Het bloed onderzoeken op antilichamen kan ook plaatsvinden 18 uur na de geboorte van een veulen wat te weinig goede kwaliteit biest heeft gehad. Dan kan bij een te laag gehalte aan antilichamen in het bloed, direct plasma worden gegeven. Hiermee wordt de kans op een gewrichtsinfectie aanzienlijk verminderd. Op een röntgenfoto is nog niet altijd iets afwijkends te zien, maar dit is toch belangrijk zodat men een uitgangspunt heeft. Twee weken later zal er opnieuw een foto gemaakt worden, dan zijn er vaak wel botveranderingen te zien. Dit is natuurlijk afhankelijk van de mate van infectie en hoe snel de therapie is ingezet. Een gewrichtspunctie houdt in dat er op een schone manier vocht uit het aangetaste gewricht wordt gehaald. Uit dit vocht kan men veel informatie halen. In eerste instantie zegt de kleur, hoeveelheid en de consistentie van het gewrichtsvocht al heel veel.

Gezond gewrichtsvocht is slijmerig en kleurloos. Daarnaast wordt de mate van ontsteking bepaald aan de hand van het aantal witte bloedcellen. Er zal een klein beetje van het gewrichtsvocht op kweek gezet worden om de boosdoener te identificeren en om te kijken welke antibiotica het beste werkt. Elke bacterie is namelijk weer anders. Als laatste wordt het gewrichtsvocht aangekleurd om onder de microscoop te bekijken. Zo kan men een indruk krijgen van de mate van ontsteking.

Wanneer een veulen een of meerdere gewrichtsontsteking(en) heeft, moet het zo snel mogelijk behandeld worden. Zeker hier geldt: hoe eerder hoe beter! Afhankelijk van de mate van infectie wordt het gewricht gespoeld gedurende 1 tot 3 dagen. Het veulen zal onder algehele aneasthesie gespoeld worden, omdat het helemaal stil moet liggen. Het gewricht wordt aangeprikt en onder druk schoon gespoeld om zoveel mogelijk ontstekingscellen en andere afvalstoffen kwijt te raken. Het veulen wordt direct op antibiotica gezet. Dit kan aangepast worden, zodra de uitslag van de kweek bekend is. Meestal wordt er na het spoelen ook lokaal in het gewricht een antibioticum achtergelaten. Na de operatie zal het veulen drie tot vier weken boxrust voorgeschreven krijgen om verdere kraakbeen schade te voorkomen.

De prognose van een infectieuze artritis is afhankelijk van het soort bacterie en het tijdstip van behandeling. Wanneer de bacterie gevoelig is voor antibiotica en wanneer het veulen snel behandeld wordt, is de prognose gunstig. Wanneer het ontstekingsproces al in volle gang is en het omliggende bot al is aangetast, is de prognose helaas slecht. Ook is het van belang hoeveel gewrichten zijn aangedaan. Bij een of twee ontstoken gewrichten is de prognose nog gunstig, wanneer meerdere gewrichten zijn aangetast, daalt het slagingspercentage. Ook hier geldt zeker dat voorkomen beter is dan genezen! Zorg dat het veulen op tijd voldoende goede biest binnenkrijgt en voorkom dat de navel gaat ontsteken, dan kan een hoop ellende worden voorkomen.

Voldoende rust is belangrijk voor het herstel!

Terug naar informatiebank